Şu anda mevcut haliyle anayasamızda seçme yaşı 18, seçilme yaşı ise 25’tir. Yani 18 yaşını doldurmuş bir vatandaş, kendisini temsil edebileceğine inandığı, kanaat getirdiği bir kişiyi seçebiliyorken; bu kanaatleri getiren düşünebilen, eleştirebilen, fikir ortaya koyabilen aynı vatandaş, bu temsil makamına aday olamıyor.
- Ya kararına güvendiğimiz, fikir üreten, sorgulayan, yeri geldiğinde hesap sorabilen 18 yaşındaki seçmenimize, seçilme hakkını da vermeliyiz.
- Ya da seçilmesi konusunda güvenmediğimiz, bizi temsil edebileceğine inanmadığımız, fikir, siyaset ve politika üretebileceği konusunda tereddütler yaşadığımız seçme hakkına sahip seçmenimizin bu konuda da sağlıklı karar veremeyeceğini düşünerek, seçme hakkını da elinden almamız gerekir.
Şimdi mevzu 18 yaşında bir kişinin milletvekili seçilmesi konusuna sıkıştırılınca kısır bir tartışmanın içerisinde buluruz kendimizi. Buradaki asıl mesele 18 yaşına gelmiş bir kişinin milletvekili seçilmesi değil. 18 ile 25 yaş aralığında bulunan 6.5 milyon vatandaş içerisinden kendisini ıspatlamış, siyasete vizyon katabilecek, milletvekili seçilmek için temel niteliklere sahip kişilere bu hakkın verilmesidir.
Yani kısaca; 7 yaş aralığında bulunan 6.5 milyon kişiden siyaset yapabilecek kişilere zamanında verilmeyen bir hakkın verilmesidir. Bu anlamda bir engelin ortadan kaldırılmasıdır.
Bu, 18-25 yaş aralığında bulunan kişilere muhakkak milletvekili listelerinde yer verileceği anlamı taşımıyor. Bu düzenleme partilere, 25 ila üst yaş sınırı açık olmak üzere, vatandaş arasından yapılan milletvekili seçme tercihine 7 yaş daha katarak, tercih olanağını, tercih imkanını biraz daha genişletiyor.
Bu düzenlemeye “Milletvekili seçilme yaşının 18’e indirilmesine karşı, üst yaş sınırı da konulmalı” diyerek karşı çıkanlar da olmuştur. İlk bakışta haklı bir itiraz gibi görünse de, düzenlemenin asıl amacının; Milletvekili seçilebilecek 18 yaş ve üstünde bulunan, siyaset üretebilecek, toplumda kendisini kanıtlamış kişilere böyle bir fırsat sunmasıdır.
Yani özü itibariyle bu yasa, yasak çıkarma değil, imkan sunma, fırsat verme çalışmasıdır.
18 yaşında bir kişi de, 80 yaşında bir kişi de kendini toplumda kabullendirebilmişse, halkta karşılığı varsa milletin temsilcisi olabilmelidir.
Bir de bu düzenlemenin dünya üzerinde karşılığına bakmakta yarar var.
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığınca 190 ülke bazında gerçekleştirilen milletvekili seçilme yaş sınırı araştırmasında, 62 ülkede 21, 51 ülkede 18, iki ülkede ise 17 olarak belirtildi.
190 ülkenin incelendiği araştırmaya göre, birinci meclislere üye seçilmek için asgari yaş koşulu 62 ülkede 21, 51 ülkede 18, Türkiye'nin de dahil olduğu 59 ülkede 25 olarak belirlenmekte.
Avrupa Birliği ülkelerinin yüzde 73'ünde ise milletvekili seçilme yaşı 18.
Araştırmaya göre seçilme yaşı 18 olan 51 ülke şunlar:
Almanya, Andorra, Arnavutluk, Avusturya, Belçika, Belize, Bosna Hersek, Çin, Ekvator, Fiji, Finlandiya, Gine, Grenada, Guyana, Güney Afrika, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İsveç, İzlanda, Kanada, Karadağ, Kenya, Komor, Küba, Lihtenştayn, Macaristan, Maldivler, Malta, Mauritius, Moldova, Mozambik, Norveç, Avustralya, Danimarka, Fransa, İspanya, İsviçre, Lüksemburg, Makedonya, Portekiz, Sao Tome ve Principe, Seyşeller, Sırbistan, Slovenya, Sri Lanka, Svaziland, Trinidad ve Tobago, Uganda, Yeşil Burun, Yeni Zelanda.
(Kaynak: AA)
Bundan sonra da yapılacak değişiklikler, toplumun her alanında yasaklar koyma, mağduriyetler oluşturma, hakları gaspetme yönünde değil; yasakları kaldırma, engelleri yıkma, yönünde olmalıdır.
Gelecek Hafta; HSK’nın (Hakimler ve Savcılar Kurulu) Yeni Yapısı
