Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına yönelik "Teknogirişim Araştırması"nın sonuçlarını açıkladı. Teknogirişim Ortaklarının Yüzde 12,9'u Kadın Girişimciler olurken, teknogirişimcilerin iş deneyimlerinde özel sektör ve girişimcilik öne çıktı
Ortakların Yüzde 12,9'u Kadın Girişimci
Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının yüzde 87,1'ini erkekler, yüzde 12,9'unu kadınlar oluşturdu. Cevaplayıcılar en yüksek eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin yüzde 46,0 ile lisans mezunu olduğu görülürken, bunu yüksek lisans (yüzde 23,5) ve doktora veya eşdeğeri (yüzd19,7) mezuniyet düzeyleri izledi.
Lisansüstü Eğitimli Girişimciler Dikkat Çekti
Genel olarak, her iki cinsiyette de teknogirişimlerin kurucu ortakları ağırlıklı olarak lisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip olurken, kadınlarda lisansüstü eğitimin payının görece daha yüksek olduğu dikkat çekti.
Ortakların Yüzde 49,7'si Mühendislik, İnşaat Mezunu Olduğu Ortaya Çıktı
Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının lisans düzeyinde ilk üç eğitim alanı sırasıyla; mühendislik, imalat ve inşaat (yüzde 49,7), iş, yönetim ve hukuk (yüzde12,7), bilişim ve iletişim teknolojileri (yüzde 11,8) oldu.
İş Deneyimlerinde Özel Sektör ve Girişimcilik Öne Çıktı
Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortakları daha önceki iş deneyimlerine göre incelendiğinde, cevaplayıcıların yüzde 81,4'ünün özel sektörde ücretli olarak çalıştığı, yüzde 46,5'inin girişimci olduğu ve yüzde 31,4'ünün serbest meslek deneyimine sahip olduğu görüldü. Cevaplayıcıların yüzde 30,3'ü kamu sektöründe çalıştığını,yüzde 24,4'ü akademisyen olduğunu belirtirken yüzde 3,9'ü ise ilk iş deneyimi olduğunu belirtti. Teknogirişim öncesinde girişimcilik deneyimine sahip olanların ise yüzde 31,4'ünün 0-2 yıl, yüzde 27,3'ünün ise 3-5 yıllık girişimcilik deneyimleri olduğu tespit edildi.
Kadın Personel Oranı Yüzde 31,0
Teknogirişimlerde çalışan personelin yüzde 69,0'ını erkekler, yüzde 31,0'ını kadınlar oluşturdu. Eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkek personelin en yüksek oranla lisans mezunu olduğu (yüzde 66,5) görülürken. Bunu yüksek lisans (yüzde 10,0), lise ve dengi (yüzde9,1), meslek yüksekokulu (yüzde 7,7), doktora veya eşdeğeri (yüzde 4,4) ve diğer (yüzde2,2) eğitim seviyeleri takip etti.
Kadın personelde ise en yüksek pay yine lisans mezunlarına ait olup, bu oran %68,7 oldu. Kadın çalışanlarda yüksek lisans mezunları yüzde 11,2 ile ikinci sırada yer aldı. Bunu lise ve dengi (yüzde7,6), meslek yüksekokulu (yüzde6,3), doktora veya eşdeğeri (yüzde 3,2) ve diğer (yüzde3,0) takip etti.
Yüzde 34,1'i Güçlükle Karşılaştı
Teknogirişimlerin yüzde 48,5'i 2024 yılı içerisinde Ar-Ge, yenilik, tasarım, yazılım, pazarlama vb. stratejik konularda uzmanlık sahibi bir personeli işe aldı veya almayı denedi. Bu teknogirişimlerden yüzde 34,1'i bu pozisyonları doldurmakta zorluk yaşadı.Teknogirişimlerin personel işe alım sürecinde yaşadığı zorluklar incelendiğinde, başvuru sahiplerinin yüksek ücret beklentisi öne çıkarken; bunu ilgili alanda gerekli niteliklere sahip olunmaması ve başvuru sahiplerinin ilgili iş deneyimine sahip olmaması takip etti.
En Önemli Finansman Kaynağı Kendi Sermayesi Oldu
Teknogirişimlerin kuruluş döneminde ve 2024 yılı içerisinde en önemli finansman kaynakları ayrı ayrı incelendi. Teknogirişimler için kuruluş döneminde kendi sermayesi/özkaynakları yüzde 89,7 ile en önemli finansman kaynağı olurken, bu oran referans dönemde yüzde 79,0 oldu.
Yüksek Maliyetler Yüzde 80,8 engelleyici faktör
Teknogirişimin kuruluşundan itibaren gerçekleştirdiği faaliyetlerde en önemli engelleyici faktör olarak yüksek maliyetler yüzde 80,8 ile ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 54,2 ile özkaynakların yetersizliği, yüzde 52,1 ile kredi veya girişim sermayesi/özel sermaye yetersizliği, yüzde 50,3 ile kamu hibeleri ya da sübvansiyonlarına ulaşım sağlayamama takip etti.
Yüzde 54,4'ü Yeni Finansman Arayışında Bulundu
Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin payı yüzde 54,4 olurken bu teknogirişimlerin yüzde 72,2'si gelen yatırım tekliflerini yetersiz buldu. Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin zorluk yaşadığı diğer alanlar; yüzde 55,2 ile yatırımcının girişimden beklenenden fazla katılım payı talep etmesi, yüzde 44,2 ile sunulan sözleşme hükümlerinin kabul edilebilir olmaması, yüzde 40,8 ile karar alma özerkliğinin olumsuz yönde etkilenmesi oldu.
E-Satış Yapan Teknogirişimlerin Oranı Yüzde 22,2
Teknogirişimlerin yüzde 22,2'si, 2024 yılında İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) ve/veya Elektronik Veri Alışverişi (EDI) aracılığı ile e-satış yaptı. Bu girişimlerin yüzde 20,4'ü web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden web satış yaptı. Web sitesi ya da mobil uygulamalar üzerinden mal veya hizmet satışı yapan teknogirişimlerin yüzde 88,9'u kendi web siteleri ya da mobil uygulamalarını kullanırken yüzde 31,2'si farklı girişimlerin de satış yapabildiği çevrimiçi mağazalar ve pazar yerleri ile mobil uygulamalarını kullandı.
E-Satışlarda İlk Sıra Avrupa Birliği'nin
Teknogirişimlerin 2024 yılında İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) aracılığı ile gerçekleştirdikleri e-satış oranları coğrafi bölge dağılımına göre incelendiğinde; e-satış yapan teknogirişimlerin yüzde 94,9'u yurt içine e-satış yaptığını ifade etti. Bunu; yüzde 28,4 ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, yüzde 22,5 ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD), yüzde 20,0 ile diğer ülkeler, yüzde 17,8 ile Yakın ve Orta Doğu ülkeleri ve yüzde 14,9 ile Türk Cumhuriyetleri takip etti.
2024 Yılında En Fazla İhracat Yapılan Coğrafi Bölge AB Oldu
İhracat yapan teknogirişimlerin yüzde 66,2'si AB ülkelerine, yüzde 41,5'i diğer ülkelere, yüzde 40,1'i ABD'ye, yüzde 36,3'ü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 26,6'sı Türk Cumhuriyetleri'ne ihracat gerçekleştirdi.
Lojistik Maliyetlerin Yüksekliği İhracatta Karşılaşılan En Önemli Zorluk Oldu
2024 yılında ihracat gerçekleştiren teknogirişimlerin yaşadığı zorlukların başında yüzde 29,9 ile lojistik maliyetlerin yüksekliği geldi. Bunu; yurtdışına satılan ürünlerin teslim edilmesinin veya iade edilmesinin yüksek maliyeti (yüzde27,6), online ödeme sistemi ile ilgili zorluklar (yüzde22,2), gümrükleme işlemlerinde yaşanan sorunlar (yüzde 20,5) ve standart ve regülasyonlara uyumluluk sorunu (yüzde 19,9) izledi.
Araştırmanın Amacı
Teknogirişimler (Startups); Türkiye'de kurulmuş, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme (KOBİ) statüsünde ve bağımsız bir işletme niteliği taşıyan, kuruluş tarihi itibarıyla en fazla on beş yıllık geçmişe sahip, teknoloji ve yenilik odaklı, ölçeklenebilir iş modelleriyle faaliyet gösteren girişimlerdir. Bu işletmeler, bilgi, teknoloji ve yenilik temelli yapıları sayesinde yüksek katma değerli ürün veya hizmet üretme potansiyeline sahip olup, yenilikçi çözümler aracılığıyla ekonomik ve toplumsal fayda yaratmayı amaçlamaktadır. Teknogirişimler, sürdürülebilir büyüme hedefleri doğrultusunda rekabet avantajı elde etmeyi ve ulusal yenilik kapasitesine katkı sunmayı hedefleyen dinamik bir yapıyı temsil etmektedir.
Küresel ölçekte teknoloji tabanlı girişimlerin artan önemi, bu alana ilişkin güncel, kapsamlı ve karşılaştırılabilir istatistiksel bilgilere olan ihtiyacı da beraberinde getirmiştir. Türkiye'de teknogirişim ekosisteminin gelişimine yönelik politika tasarımı, destek mekanizmalarının etkinliğinin değerlendirilmesi ve karar alma süreçlerinin güçlendirilmesi açısından, bu girişimlere ilişkin istatistiklerin üretilmesi önem arz etmektedir.
Bu araştırma, söz konusu bilgi ihtiyacının tespit edilmesi maksadıyla Türkiye İstatistik Kurumu tarafından başlatılmış olup, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile işbirliği içerisinde uygulanmıştır. Çalışma, Bakanlık tarafından oluşturulan çerçeve esas alınarak yürütülmüştür. Elde edilen verilerin hem istatistiksel amaçlarla hem de politika geliştirme, destek programlarının tasarımı ve teknogirişim ekosisteminin güçlendirilmesine yönelik çalışmalarda kullanılması amaçlanmaktadır.
Kaynak : PERRE